E articulo aki lo describi differente problema di stoma cu bo gulido. Malesa manera reflujo di acido, gastritis y ulcera.

Enfermedad di Refluho Gastroesofágico (GERD)
Introducion
Enfermedad di refluho gastroesofágico, mas konosí komo GERD, ta un condishon caminda acido di stoma ta bai bek den e tubo cu ta conectá bo stòma ku bo garganta (esófago of gulido). E informacion aki ta pa yuda bo comprondé kiko GERD ta i con bo por cuida di bo mes pa controlá esaki.
Kiko ta GERD?
GERD ta pasa ora e valvula/klep entre bo stòma i esófago/gulido no ta sera bon, lagando acido di stòma bai bek den esófago/gulido. Esaki por causa kimamento y otro sintomanan.
Sintomanan di GERD
Ardor/kimamento den pecho (especialmente despues di come).
Sabor acido of amargo den boca.
Dificultad pa pasa cuminda den bo gulido of e gevoel cu e cuminda ta pega.
Dolor den garganta of tos.
Dolor den pecho, especialmente den atardi.
Causanan di GERD
Sobrepeso of obesiad.
Ta come hopi cuminda grandi of porcionan grandi.
Ta drumi lihe despues di come of ta come laat den anochi.
Ta come e cumindan ku por stimula refluho (p.e., pikante, vet, cuminda procesa/ultra procesa, halto na suku, coffee, soda, peppermint, chuculati).
Ta bebe hopi alcóhol of cafeína.
Ta fuma tabako.
Embarazo
Complicashon
Esofagitis: Inflamashon di esófago/gulido
Strictura esofágico: formacion di cicatriz den esófago/gulido cu por restringí paso di cuminda.
Esofago di Barrett: cambio cu por ta precanseroso den e wand di e esófago/gulido.
Tratamento Pa controlá GERD, bo por hasi e sigi cosnan:
Cambia di dieta: Evitá cumindan cu por stimula refluho, kome porcion chikí mas frequente.
Mantené un peso saludable: Pèrdè peso si bo tin sobrepeso.
No drumi inmediatamente despues di come: Warda un rato despues di kome pa bai drumi. Purba come prome cu 7or di anochi.
Alzá/Subi cabes di bo cama: Pa prevení acido di bai bek durante bo ta drumi.
Evita alcóhol i tabaco: E kosnan aki por empeorá sintomanan.
Pa sintomanan persistente, bo dokter por recomendá:
Antacidonan: Pa neutralisá acido di stòma.
Inhibidornan di pomp di proton (PPI): Pa reducí producion di acido. Esaki porta por ehemple: nexium, pantoprazol, esomeprazol, omeprazol, lanzoprazol, pariet, rabeprazol.
Blokadornan di receptor H2: Pa reducí acido.
Cirugia: Den caso serio cu medicamento no ta yuda, por ta necesario hasi cirugia. Tin biaha pa importante pa hasi un par di diagnostico: PH-metria, impedantie, manometria.
Prevencion
Mantené un peso saludable: Pèrdè peso si bo tin sobrepeso.
Dieta saludable: consumi un dieta balansá i evitá cumindan cu por stimula refluho.
No drumi inmediatamente despues di come: Warda un rato despues di come pa bai drumi.
Evitá alcóhol i tabaco: Mantené bo mes leu for di e substansianan aki pa prevení sintomanan.
Conclusion
GERD ta un condishon comun ku por causa molèstia si no ta controlá bon. Mantené un dieta saludable i sigui hábito di bida bon por yuda maneha i prevení sintomanan di refluho. Si bo tin algun sintoma persistente, ta importante pa buska conseho médico.
Gastritis
Introducion
Gastritis ta un inflamacion di e mèmbrana/parti paden di bo stòma. E informacion aki ta pa yuda bo comprondé kiko gastritis ta i con bo por cuida di bo mes pa controlá e condishon aki.
Kiko ta Gastritis?
Gastritis ta un inflamacion di e mèmbrana/parti paden di bo stòma. E por ta algo acuut (termino corto) of algo cronico (termino largo).
Sintomanan di Gastritis
Dolor of molestia den e parti ariba di bo bariga.
Sabor acido of amargo den boca.
Nausea of vómito/gana di saka
Sensacion di yenura despues di come un tiki.
Pèrdida di apetito.
Causanan di Gastritis
Infeccion ku e bacteria Helicobacter pylori.
Uso prolonga di medicamentu anti-inflamatorio no esteroidal (NSAIDs) manera ibuprofen/diclofenaco/naproxen of aspirin.
Consumí hopi alcóhol.
Hopi stress.
Problema di bo sistema inmunológico (gastritis auto-inmune).
Complicacion
Ulceranan péptico/ventriculo: herida di e mucosa.mèmbrana di e stòma.
Sangra di stòma: Ta pasa ora e mèmbrana ta hasi herida.
Anemia: Deficencia di hierro pa motibo di sangramento crónico.
Problema di motilidad di stòma: Den caso raro di gastritis cronico un persona por hanja un stoma cu ta floho y cu problema di movecion.
Tratamento
Tratamento pa gastritis depende di su causa:
Antibioticonan: Pa trata infeccion di Helicobacter pylori.
Antacidonan: Pa neutralisá acido di stòma.
Inhibidornan di pomp di proton (PPI): Pa reducí producion di acido. Esaki porta por ehemple: nexium, pantoprazol, esomeprazol, omeprazol, lanzoprazol, pariet, rabeprazol.
Blokadornan di receptor H2: Pa reducí acido.
Evitá medicamentonan NSAIDs: Si nan ta e causa di bo sintomanan.
Rekomendacion di bida:
Cambio di dieta: Evitá cumindan ku por irritá bo stòmao, manera pikante, alcóhol, i cafeína.
Come porscionnan chikito regularmente: hisa e frequencia di comemento pa mas cu tres bes pa dia.
Mantené un peso saludable: Pa reducí presión riba bo stòma.
Reduci stress: stréss por empeorá gastritis, hasi actividadnan relahante manera meditacion of yoga.
Prevencion
Dieta saludable: consumi un dieta balanseá i evitá cumindan cu por irritá bo stòmago.
Moderacion ku alcóhol: Evitá consumi alcóhol den ecseso.
No usa NSAIDs den ecseso: zorg pa no abusá di medicamentonan manera ibuprofen i aspirin.
Mantené un estilo di bida relaha: Pa reducí stress.
Conclusion
Gastritis ta un inflamacion di e stòma ku por causa dolor i malestar. Ta importante pa sigui un dieta saludable i evitá substansianan cu por irritá bo stòma. Si bo tin sintomanan persistente, ta importante pa buska conseho médico. Ta importane pa realisa cu tin indicacion pa hasi un test di stoma/gastroscopie. Lesa mas